■ Mệt mỏi từ sáng sớm – không chỉ là mệt mỏi thông thường?
Nếu bạn đã ngủ đủ giấc, hoạt động không nhiều nhưng vừa thức dậy đã thấy nặng nề, uể oải, đầu óc mơ hồ, thì nguyên nhân không chỉ do thời tiết nóng nực.
Nguyên nhân có thể liên quan đến mất cân bằng điều hòa thân nhiệt, tuần hoàn máu và cung cấp oxy.
Vào ngày nóng, cơ thể mở rộng mạch máu ngoại vi để tỏa nhiệt, đưa nhiều máu ra da và tiết mồ hôi nhằm hạ nhiệt. Nhưng khi đó, lượng máu đến các cơ quan quan trọng như não, tim, dạ dày sẽ giảm, dẫn đến hạ huyết áp, khó tiêu, chóng mặt, giảm tập trung và mệt mỏi kéo dài.
■ Những thay đổi trong cơ thể khi thiếu sắt
Không chỉ nước, mà mồ hôi còn mang theo sắt và các vi chất điện giải, khiến tình trạng thêm nghiêm trọng.
Sắt là thành phần chính của hemoglobin, protein đảm nhận chức năng vận chuyển oxy trong máu.
Khi thiếu sắt:
-
Khả năng vận chuyển oxy của máu giảm, tế bào toàn thân không được cung cấp đủ oxy.
-
Tình trạng thiếu oxy lặp đi lặp lại gây mệt mỏi tích tụ, suy giảm trí nhớ và khả năng tập trung, thậm chí có thể dẫn đến rụng tóc, mất ngủ.
■ Vai trò của sắt: không chỉ năng lượng mà còn ảnh hưởng đến cảm xúc
Sắt là thành phần chính của hemoglobin trong máu và myoglobin trong cơ, giúp dự trữ oxy.
Nếu thiếu sắt, cơ thể không chỉ “thiếu máu” mà còn không thể sử dụng oxy hiệu quả.
Ngoài ra, sắt tham gia vào quá trình tổng hợp dopamine và serotonin – các chất dẫn truyền thần kinh quan trọng.
Thiếu sắt có thể gây:
-
Giảm tập trung
-
Tâm trạng chán nản, uể oải
-
Thậm chí lo âu, bất ổn tâm lý.
Nhiều bệnh nhân bị thiếu sắt nhẹ thường than phiền về cảm giác mệt mỏi và thay đổi tâm trạng.
■ Ăn gì để bổ sung sắt? Ưu tiên “sắt heme” dễ hấp thụ
Nếu tình trạng mệt mỏi lặp đi lặp lại, dù nghỉ ngơi hay uống cà phê cũng chỉ cải thiện tạm thời, bạn nên quan tâm đến chế độ ăn hỗ trợ chuyển hóa oxy và bổ sung sắt.
Có 2 dạng sắt trong thực phẩm:
-
Sắt heme (heme iron): có trong thịt động vật → hấp thụ tốt
-
Sắt non-heme (non-heme iron): có trong rau, ngũ cốc → hấp thụ kém hơn
Trong đó, thịt bò là nguồn sắt heme dồi dào. Các phần thịt nạc ít mỡ như thịt mông, thịt bắp, thịt thăn giàu sắt, dễ tiêu hóa. Ngoài sắt, thịt bò còn chứa vitamin B12, kẽm, protein, giúp tạo máu, tăng miễn dịch và phục hồi cơ bắp.
■ Kết hợp thực phẩm: Thịt bò + cà chua = sức mạnh gấp đôi
Ăn thịt bò kèm cà chua sẽ giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn.
-
Cà chua giàu vitamin C, tăng hấp thụ sắt.
-
Chứa lycopene, chất chống oxy hóa bảo vệ tế bào khỏi tia UV và stress.
Lycopene hấp thụ tốt hơn khi nấu chín, vì vậy súp hoặc sốt cà chua sẽ có lợi hơn ăn sống.
Nhờ sự kết hợp này, sắt và protein trong thịt bò + vitamin C và chất chống oxy hóa trong cà chua sẽ tạo nên một bữa ăn khoa học, hỗ trợ chuyển hóa oxy và hồi phục tế bào.
■ Thoát khỏi vòng luẩn quẩn của mệt mỏi: thuốc bổ không bằng chế độ ăn đúng cách
Trong môi trường nóng ẩm, cơ thể dễ bị rối loạn trao đổi chất, nhu cầu oxy tăng cao, chỉ cần thiếu hụt dinh dưỡng nhỏ cũng gây phản ứng mạnh.
Nếu chỉ dựa vào cà phê hoặc đường để cầm cự, cơ thể dễ rơi vào vòng xoáy mệt mỏi dai dẳng.
Điều cần thiết không phải là thuốc hay thực phẩm chức năng đặc biệt, mà là chế độ ăn hiểu đúng về sinh lý cơ thể.
Ngay cả những thực phẩm quen thuộc như thịt bò và cà chua, nếu biết kết hợp đúng cách, sẽ trở thành nguồn năng lượng giúp cơ thể cân bằng và phục hồi.
